Bệnh tay chân miệng ở trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ là một bệnh truyền nhiễm phổ biến, bùng phát mạnh vào thời điểm giao mùa và rất dễ lây lan. Đây là một bệnh lành tính, tuy nhiên nếu không điều trị kịp thời sẽ dẫn tới những biến chứng nguy hiểm cho trẻ như suy hô hấp, viêm phổi, viêm não và có thậm chí có thể gây tử vong. Vì vậy việc điều trị bệnh tay chân miệng cho trẻ thật sự rất cần thiết. Bên cạnh điều trị y tế (nếu cần), bố mẹ cũng cần phải biết cách chăm sóc trẻ bị tay chân miệng tại nhà đúng cách để giúp bé phục hồi nhanh hơn.
Bệnh tay chân miệng (HFMD) là bệnh truyền nhiễm do virus thuộc họ Enterovirus gây ra, nổi bật là Coxsackievirus A16 và Enterovirus 71. Trong đó, Coxsackievirus A16 ít gây biến chứng, người bệnh có thể tự khỏi sau một thời gian nghỉ ngơi. Ngược lại, người mắc bệnh bởi virus Enterovirus 71 lại có nguy cơ tử vong rất cao. Bệnh gây ra các tổn thương hồng ban, bóng nước ở lòng bàn tay, lòng bàn chân, miệng, và đôi khi xuất hiện ở vùng mông, đầu gối của bệnh nhân. (1)
Bệnh tay chân miệng thường gặp ở trẻ em, nhất là trẻ dưới 5 tuổi nhưng vẫn có thể xuất hiện ở thanh thiếu niên và người lớn. Đây cũng là câu trả lời “người lớn có bị chân tay miệng không?”
Tại Việt Nam, tay chân miệng xuất hiện quanh năm ở hầu hết các tỉnh thành. Trong đó 2 thời điểm bùng phát dịch được ghi nhận là từ tháng 3 – tháng 5 và từ tháng 9 – tháng 12. Theo thống kê từ WHO, hàng năm có khoảng 50.000 – 100.000 ca bị tay chân miệng được ghi nhận ở nước ta. Đặc biệt, phía Nam là khu vực bị ảnh hưởng nhiều nhất và chiếm hơn 60% các trường hợp trong cả nước.
Khi mắc bệnh tay chân miệng trẻ có dấu hiệu xuất hiện sốt, phát ban, đau họng, sưng nứu, nổi mẩn đỏ ở lòng bàn chân, lòng bàn tay, thậm chí là ở môi. Tuy nhiên những triệu chứng này có thể khác nhau tùy thuộc vào loại virus gây bệnh và tùy vào giai đoạn phát bệnh.
Các triệu chứng bệnh tay chân miệng này thường sẽ xuất hiện sau khi trẻ bị nhiễm bệnh từ 3 đến 7 ngày. Đối với những trường hợp bị bệnh nhẹ, các triệu chứng này sẽ tự giảm sau 7 đến 10 ngày, các vết ban sẽ không còn thấy đau hay ngứa.
Phát hiện sớm các dấu hiệu bệnh chân tay miệng ở trẻ em là yếu tố giúp việc điều trị thuận lợi và chăm sóc kịp thời để hồi phục bệnh nhanh hơn. Các triệu chứng chân tay miệng ở trẻ em qua từng giai đoạn cụ thể bao gồm: (2)
Từ 3 đến 6 ngày sau khi nhiễm virus. Ở giai đoạn này chưa có biểu hiện ra bên ngoài cơ thể, trẻ vẫn sinh hoạt bình thường.
Triệu chứng sớm nhất của khi bị tay chân miệng là sốt nhẹ, đau họng, trẻ bị ho sổ mũi, cơ thể mệt mỏi, tiêu chảy vài lần trong ngày, đôi khi sờ thấy hạch ở cổ, hạch ở hàm dưới.
Từ 7 – 10 ngày tính từ ngày bệnh khởi phát, trẻ sẽ hồi phục hoàn toàn nếu không xảy ra các biến chứng như trên. Trường hợp xảy ra các biến chứng: sốt cao trên 39°C hoặc sốt cao kéo dài trên 48 tiếng, trẻ quấy khóc, bứt rứt, ói nhiều; ngủ lịm, dễ giật mình, hoảng hốt, run tay chân, thở khó… thì cần cho trẻ nhập viện ngay.
Xem thêm: Bệnh tay chân miệng cấp độ 1 là gì? Cách điều trị hiệu quả
Bệnh tay chân miệng truyền từ người này sang người khác thông qua dịch tiết mũi họng (nước bọt, đờm hoặc chất nước mũi), chất lỏng từ mụn nước hoặc bong vảy và phân. Do đó, bạn rất dễ bị mắc bệnh nếu:
Đối với một số hoạt động giải trí công cộng, chẳng hạn như bơi, bạn có rất ít khả năng bị nhiễm bệnh. Mặc dù hiếm nhưng đây vẫn là yếu tố nguy cơ nếu nước trong hồ không được xử lý đúng cách bằng Clo và bị nhiễm phân từ một người bị tay chân miệng.
Xem chi tiết: Bệnh tay chân miệng lây qua đường nào?
Bệnh chân tay miệng ở trẻ em nếu được phát hiện sớm và điều trị kịp thời thường không dẫn đến các biến chứng nguy hiểm. Một vài trường hợp phát hiện trễ, bệnh có thể gây ra một số biến chứng nguy hiểm, bệnh gây lở loét trong miệng và cổ họng khiến cho việc ăn uống trở nên đau rát và khó khăn. Một dạng bệnh tay chân miệng hiếm gặp gây ra các biến chứng như:
Đối với phụ nữ mang thai, bên cạnh nguy cơ gặp các biến chứng trên, bệnh còn có thể khiến quá trình mang thai bị ảnh hưởng như sảy thai, thai chết lưu hay dị tật bẩm sinh. Do vậy, phụ nữ mang thai cần đặc biệt cẩn thận khi tiếp xúc với người đang bị tay chân miệng.
Xem thêm: Bệnh tay chân miệng có nguy hiểm không?
Vì đây là bệnh do virus gây ra, nên hiện nay vẫn chưa có thuốc đặc trị. Phương pháp điều trị hiện nay là điều trị các triệu chứng do bệnh gây ra. Nếu trẻ bị tay chân miệng ở thể nhẹ, chỉ bị mụn nước hoặc loét miệng thì bố mẹ có thể theo dõi hoặc làm theo hướng dẫn cách trị tay chân miệng tại nhà như sau. (3)
Khi trẻ xuất hiện một trong các triệu chứng sau, bố mẹ nên đưa trẻ đến bác sĩ để được chuẩn đoán và điều trị kịp thời để tránh những biến chứng nguy hiểm.
Xem thêm: Mẹo dân gian chữa bệnh chân tay miệng
Khi trẻ mắc bệnh tay chân miệng, một điều mà phụ huynh rất quan tâm đó là bé bị tay chân miệng nên ăn gì, vì ăn uống rất khó khăn nên thức ăn cho trẻ cần tuân thủ theo nguyên tắc 3 chữ L:
Bổ sung các thực phẩm có lợi như:
Lưu ý không cho trẻ ăn các thức ăn cứng và cay nóng. Khi bệnh bước vào giai đoạn nặng, các mụn nước sẽ xuất hiện ở bên trong má, nướu. Nếu bạn cho trẻ ăn thức ăn cứng hay cay nóng sẽ khiến trẻ bị đau, khó nuốt thức ăn, từ đó khiến trẻ sợ ăn và ảnh hưởng tới sức khỏe.
Ngoài ra, bạn cũng nên tránh cho trẻ ăn các loại thức ăn mặn hoặc các loại trái cây có vị chua như cam, quýt. Nếu trẻ không muốn ăn thì bạn cũng không nên ép sẽ khiến trẻ quấy khóc nhiều hơn.
Hiện tại, vẫn chưa có vắc-xin phòng chống dịch chân tay miệng nên cần đảm bảo 8 nguyên tắc phòng bệnh tay chân miệng như sau:
Thường xuyên vệ sinh đồ chơi, sàn nhà bằng xà phòng, dung dịch Cloramin B 2%
Xem thêm: Bố mẹ nên làm gì khi trẻ tái nhiễm tay chân miệng
Hy vọng những thông tin trên đây đã giúp bạn hiểu rõ cách điều trị bệnh tay chân miệng tại nhà cho trẻ để bệnh nhanh khỏi và tránh lây lan sang các bé khác trong nhà. Lưu ý, ngoài chăm sóc đúng cách, bố mẹ cần thường xuyên theo dõi tình trạng sức khỏe của bé và đưa trẻ đến cơ sở y tế gần nhất nếu xuất hiện các biến chứng bất thường.
Góc giải đáp:
Trẻ bị chân tay miệng uống thuốc gì để hiệu quả và an toàn?
Trẻ bị tay chân miệng có tắm được không?
Bệnh tay chân miệng có để lại sẹo không
Nguồn tham khảo: