Viêm khớp là tình trạng đau, sưng và giới hạn hoạt động ở một hay nhiều khớp xương. Có rất nhiều nguyên nhân gây ra viêm khớp và những triệu chứng có thể thay đổi từ tuần này sang tuần khác, thậm chí là từ ngày này sang ngày khác. Một vài dạng viêm khớp sẽ kéo dài và trở thành mạn tính.
MỤC LỤC NỘI DUNG
Viêm khớp là thuật ngữ được dùng để mô tả chung về khoảng 200 tình trạng ảnh hưởng đến khớp, các mô bao quanh khớp và những mô liên kết khác. Đó là một tình trạng thấp khớp.
Dạng viêm khớp phổ biến nhất là viêm xương khớp. Các bệnh thấp khớp thường thấy khác liên quan đến viêm khớp bao gồm bệnh gout, đau cơ xơ hóa và viêm khớp dạng thấp. Viêm khớp phần lớn xảy ra ở những người lớn tuổi (trên 65 tuổi) nhưng vẫn có khả năng xảy ra ở mọi lứa tuổi khác, kể cả trẻ em.
Ngoài ra có hai loại viêm khớp thường gặp nhất là viêm xương khớp (OA) và viêm khớp dạng thấp (RA).
Viêm xương khớp là dạng viêm khớp phổ biến nhất, thường xuất hiện ở những người trên 40 tuổi, đặc biệt là phụ nữ hay những người có tiền sử gia đình bị viêm xương khớp.
Tình trạng này có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi do chấn thương hoặc có liên quan đến những bệnh lý về khớp khác như gout hay viêm khớp dạng thấp.
Viêm xương khớp ban đầu gây ảnh hưởng đến lớp sụn của khớp. Từ đó, người bệnh cảm thấy khó khăn trong việc di chuyển rồi dẫn đến đau và cứng khớp.
Khi lớp sụn bắt đầu mỏng đi và trở nên thô ráp, gân và dây chằng cần phải hoạt động nhiều hơn. Điều này có thể gây sưng tấy và hình thành nên các gai xương.
Mất sụn sẽ khiến xương cọ sát vào nhau và làm biến dạng khớp, khiến xương không nằm đúng vị trí tự nhiên ban đầu.
Những khớp bị ảnh hưởng nhiều trong bệnh lý này nằm ở:
Viêm khớp dạng thấp thường bắt đầu xuất hiện ở độ tuổi từ 40–50 và phụ nữ có khả năng mắc bệnh cao gấp 3 lần so với đàn ông.
Ở bệnh này, hệ thống miễn dịch của cơ thể bị nhầm lẫn và tấn công vào các khớp gây sưng và đau. Màng hoạt dịch là nơi đầu tiên bị ảnh hưởng. Tình trạng này sau đó lan ra xung quanh khớp, gây sưng và biến dạng khớp. Cuối cùng, xương và sụn có thể bị phá hủy.
Người bệnh viêm khớp dạng thấp cũng có khả năng phát triển nhiều vấn đề về mô và các cơ quan khác trong cơ thể.
Không có một nguyên nhân chung nào cho tất cả các dạng viêm khớp, tuy nhiên có thể chia thành hai nhóm nguyên nhân:
Do rối loạn chuyển hóa(tăng acid uric trong bệnh gút), gây tổn thương các thành phần trong khớp (bệnh viêm khớp dạng thấp), tình trạng này làm ảnh hưởng tới hoạt động và cấu trúc của khớp từ đó gây viêm.
Do viêm sụn, thoái hóa, bào mòn sụn khớp, chấn thương khớp… Một số nguyên nhân viêm khớp bao gồm:
Hầu hết các dạng viêm khớp xuất hiện do sự kết hợp của nhiều yếu tố khác nhau. Một số dạng không có nguyên nhân rõ ràng và không phòng ngừa trước được.
Yếu tố di truyền có khả năng gây ra một vài tình trạng về khớp nhất định. Các yếu tố khác như chấn thương, nhiễm trùng, hút thuốc hay nghề nghiệp đòi hỏi hoạt động thể chất đôi khi gây tác động đến gene và làm tăng thêm nguy cơ viêm khớp.
Chế độ ăn uống cũng góp phần vào việc kiểm soát viêm khớp và làm tăng nguy cơ viêm khớp. Các thực phẩm làm tăng phản ứng viêm, đặc biệt là thực phẩm có nguồn gốc động vật và khẩu phần ăn nhiều đường tinh luyện có thể khiến triệu chứng viêm khớp trầm trọng hơn. Lý do là vì thực phẩm bạn hấp thu có thể kích thích những phản ứng của hệ miễn dịch.
Gout là một dạng viêm khớp có mối quan hệ chặt chẽ với chế độ ăn uống. Bệnh xảy ra khi nồng độ axit uric trong máu tăng cao và đó là kết quả của một chế độ ăn nhiều purin.
Chế độ ăn nhiều thực phẩm có hàm lượng purin cao như hải sản, rượu vang đỏ và thịt có thể khiến cơn gout bùng phát. Thế nhưng, rau hay thực phẩm từ thực vật giàu purin dường như không khiến triệu chứng bệnh gout trầm trọng hơn.
Một số yếu tố nguy cơ có liên quan đến viêm khớp, trong đó có những yếu tố thay đổi được và ngược lại, nhiều yếu tố bạn không thể tác động vào.
Các triệu chứng viêm khớp và cách chúng xuất hiện rất khác nhau, tùy thuộc vào từng dạng viêm khớp.
Những triệu chứng có thể phát triển dần dần hay đột ngột. Thông thường, viêm khớp là một tình trạng mạn tính nên các dấu hiệu có khả năng xuất hiện rồi biến mất hoặc kéo dài theo thời gian.
Tuy nhiên, nếu bạn gặp bất kỳ 4 trong số các dấu hiệu cảnh báo sau đây thì nên đến gặp bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời:
Nếu như thấy có bất kỳ dấu hiệu nào kể trên hãy hẹn ngay bác sĩ vì cơ thể mỗi người sẽ có phản ứng điều trị bệnh một cách khác nhau. Tốt hơn hết nên tham khảo thêm ý kiến bác sĩ để có sự lựa chọn tốt nhất.
Bệnh viêm khớp dạng thấp là căn bệnh mạn tính vì vậy điều trị dứt điểm bệnh hầu như là rất khó. Dù là nguyên nhân viêm khớp rất nhiều nhưng mục tiêu điều trị chung vẫn là giảm đau, hồi phục là hoạt động cho khớp, hạn chế bệnh tái phát và ngăn biến dạng khớp.
Mục tiêu chính của điều trị là giảm bớt cơn đau hiện tại và ngăn ngừa những tổn thương khớp sau này. Bác sĩ có thể cho bạn sử dụng một vài loại thuốc giúp giảm đau, đồng thời khuyến khích tham gia các hoạt động để phục hồi chức năng cho xương khớp. Có hai loại điều trị:
Một vài loại thuốc hay được dùng khi điều trị viêm khớp gồm:
Nếu bạn bị viêm khớp dạng thấp, bác sĩ có thể chỉ định corticosteroid hoặc thuốc chống thấp khớp có tác dụng thay đổi diễn tiến bệnh (DMARD) để ức chế hệ thống miễn dịch.
Phẫu thuật thường được thực hiện để thay thế khớp bị ảnh hưởng bằng một khớp nhân tạo, phổ biến nhất là ở khớp hông và đầu gối.
Khi tình trạng viêm khớp ở ngón tay hay cổ tay trở nên nghiêm trọng thì bác sĩ sẽ tiến hành phẫu thuật hàn cố định khớp. Trong phương pháp này, các đầu xương được cố định liền với nhau vĩnh viễn.
Vật lý trị liệu là những bài tập giúp tăng cường cơ bắp xung quanh khu vực khớp bị tổn thương. Đó cũng là cơ sở để điều trị viêm khớp.
Giảm cân và duy trì cân nặng khỏe mạnh, hợp lý sẽ làm giảm nguy cơ mắc các bệnh viêm khớp cũng như giảm bớt triệu chứng đau nhức khớp nếu đã mắc phải tình trạng này.
Chế độ ăn uống lành mạnh là yếu tố quan trọng để giảm cân. Một thực đơn với nhiều chất chống oxy hóa như trái cây tươi, rau và thảo dược sẽ giúp giảm viêm hiệu quả. Những thực phẩm giúp giảm viêm khác bao gồm cá và các loại hạt.
Ngược lại, các thức ăn bạn cần hạn chế hoặc tránh tiêu thụ khi bị viêm khớp là thực phẩm chiên hay chế biến sẵn, các sản phẩm từ sữa hay khẩu phần ăn quá nhiều thịt.
Một số nghiên cứu nhận thấy các kháng thể gluten hiện diện ở những người bị viêm khớp dạng thấp. Do đó, chế độ ăn không có gluten sẽ giúp cải thiện triệu chứng và ngăn bệnh tiến triển thêm. Một nghiên cứu năm 2015 cũng khuyến khích tất cả người bệnh được chẩn đoán có vấn đề về mô liên kết nên ăn chế độ ăn không gluten.
Tập thể dục thường xuyên cũng giữ cho khớp luôn được linh hoạt. Bơi lội là hình thức tập luyện phù hợp cho những người bị viêm khớp vì không tạo nhiều áp lực lên khớp như khi chạy hay đi bộ. Tuy nhiên, bạn cũng cần có thời gian nghỉ ngơi và tránh vận động quá mức.
Một vài động tác bạn có thể làm thử tại nhà bao gồm:
Hãy nhớ, bất kể khi nào muốn thực hiện một bài tập hay thay đổi lối sống, chế độ ăn uống, bạn cần phải tham khảo ý kiến từ bác sĩ trước
Viêm khớp không thể phòng ngừa một cách hoàn toàn được, tuy vậy nếu bạn thực hiện những biện pháp sau sẽ kiểm soát viêm khớp tốt hơn:
Nguồn tham khảo:
What are the causes and types of arthritis?