Với chị em sắp trở thành mẹ bỉm sữa, việc chăm sóc bé sơ sinh chính là kiến thức quan trọng nhất mà bất cứ ai cũng phải biết. Vậy có những mẹo chăm sóc trẻ sơ sinh nào và những kỹ năng chăm sóc trẻ sơ sinh là gì? Cùng Hapacol tìm hiểu ngay trong bài viết cách chăm sóc trẻ sơ sinh từ a đến z này nhé.
Chăm sóc em bé trong tháng đầu tiên có thể là một thách thức, nhưng đồng thời cũng là một niềm vui không gì sánh được. Dưới đây là các kỹ năng chăm sóc trẻ sơ sinh 1 tháng tuổi bạn cần nên biết:
Đây là giai đoạn quan trọng nhất cho sức khỏe và sự phát triển của bé. Trong giai đoạn này bạn cần giữ ấm cho bé bằng cách cho bé nằm cạnh mình, mặc quần áo phù hợp và tránh thay đổi nhiệt độ đột ngột.
Trong giai đoạn này, bé sẽ bú sữa từ 8 đến 12 lần một ngày trong vài tuần đầu tiên. Bạn cũng cần cho bé bú sữa mẹ đầy đủ và đúng cách, thường xuyên vỗ ợ hơi cho bé sau khi bú để tránh bé bị đầy bụng và nôn trớ. Nếu bé ngủ quá cữ uống sữa, bạn hãy đánh thức bé và cho bú và không để các cữ bú cách nhau quá 3 giờ.
Trong tuần đầu tiên, trẻ sơ sinh ngủ từ 16 đến 17 giờ mỗi ngày, hãy để cho bé ngủ thoải mái và không nên rèn thói quen ngủ cho bé trong tuần đầu tiên.
Bạn nên vệ sinh cuống rốn cho bé mỗi ngày bằng cồn y tế hoặc nước muối sinh lý, tránh để ẩm ướt và bẩn. Bạn cũng nên thay tã cho bé thường xuyên để bé luôn khô thoáng và tránh bị hăm tã.
Để biết từng bước vệ sinh rốn cho bé như thế nào, mời ba mẹ tìm hiểu qua bài viết: Cách Vệ Sinh Rốn Cho Trẻ Sơ Sinh Trước Khi Rụng
Bạn có thể tắm cho bé sau khi cuống rốn rụng, khoảng 7-10 ngày sau sinh. Bạn nên tắm cho bé vào buổi sáng hoặc chiều, tránh tắm vào buổi tối hoặc khi trời lạnh. Có thể sử dụng nước ấm, xà phòng và dầu gội dành cho trẻ sơ sinh, tránh dùng nước nóng, nước hoa, xà bông cay và các chất tẩy rửa khác. Bạn nên nhẹ nhàng massage cho bé khi tắm, lau khô bé bằng khăn mềm và mặc quần áo sạch cho bé.
Một trong những dấu hiệu đáng mừng ở bé sơ sinh 2 tuần tuổi là sự tăng cân. Trong thời gian này, cân nặng của bé không chỉ hồi phục mà còn có thể vượt qua cân nặng khi mới sinh. Điều này cho thấy bé đang hấp thụ dưỡng chất tốt và phát triển khỏe mạnh. Để duy trì sự tăng trưởng này, mẹ cần cho bé bú thường xuyên, khoảng 2-3 giờ một lần.
Ở giai đoạn 2 tuần tuổi, tình trạng vàng da thường có xu hướng giảm nhẹ. Tuy nhiên, nếu bạn phát hiện bé có dấu hiệu vàng da nặng hơn, phải thông báo ngay lập tức cho bác sĩ. Việc kiểm tra sức khỏe định kỳ và áp dụng phương pháp điều trị phù hợp sẽ giúp bé vượt qua giai đoạn này một cách an toàn và hiệu quả.
Khi bé yêu của bạn bước vào tuần thứ ba, sự phát triển thể chất và tinh thần của bé bắt đầu có những bước tiến đáng kể. Vào giai đoạn này, việc hiểu rõ và chăm sóc đúng cách sẽ giúp bé phát triển khỏe mạnh và toàn diện.
Tuần tuổi thứ 3, trẻ sơ sinh đã có khả năng kiểm soát cơ bắp tốt hơn. Bạn sẽ chứng kiến những chuyển động dẻo dai và mượt mà hơn từ bé. Đặc biệt, bé đã có thể nâng đầu lên ở góc 45 độ khi nằm sấp. Mẹ có thể khích lệ và hỗ trợ bé bằng cách dành thời gian chơi cùng và tạo điều kiện cho bé tập nâng đầu. Việc này không chỉ giúp cải thiện sức mạnh cơ cổ của bé mà còn phòng tránh tình trạng đầu bị bẹp do nằm ngửa.
Khả năng tập trung của bé cũng được cải thiện rõ rệt trong giai đoạn này. Bé đã có thể nhận diện và ghi nhớ các hình dạng phức tạp, đồng thời chăm chú quan sát các món đồ chơi xung quanh. Tuy nhiên, lưu ý rằng bé có thể chưa thực sự muốn chơi đùa nhiều vào thời điểm này.
Một vấn đề mà cha mẹ thường gặp phải là tình trạng bé khóc thường xuyên hơn, có thể do đói, trào ngược, hoặc các nguyên nhân khác. Quan trọng là cha mẹ cần giữ bình tĩnh và cố gắng hiểu nguyên nhân khiến bé khóc. Nếu tình trạng này kéo dài, đừng ngần ngại liên hệ với bác sĩ để nhận sự tư vấn và hỗ trợ kịp thời.
Giai đoạn này bé có thể xuất hiện các nốt mụn đỏ, mụn đầu trắng hay phát ban trên da. Đây không phải là 1 điều đáng lo ngại vì nó sẽ tự biến mất sau 1 vài ngày. Điều quan trọng là mẹ cần duy trì vệ sinh sạch sẽ, khô thoáng cho bé, nhằm giúp da bé nhanh chóng phục hồi và trở lại trạng thái bình thường.
Trong giai đoạn này, cha mẹ cần giúp bé phân biệt giữa ngày và đêm, bằng cách hạn chế thời gian ngủ ban ngày của bé ở mức khoảng 3 đến 4 giờ. Việc tập cho bé nhận biết và phân biệt giữa ngủ trưa và ngủ đêm sẽ giúp bé thiết lập một lịch trình ngủ đúng đắn. Trẻ sơ sinh thường ngủ khoảng 14 đến 17 giờ mỗi ngày, do đó, cha mẹ có thể dựa vào đó để cân đối thời gian ngủ của bé cho phù hợp.
Ở tuần thứ tư, trẻ sơ sinh đã phát triển khả năng phản ứng với các âm thanh xung quanh. Bé có thể giật mình, khóc, hoặc thậm chí im lặng khi nghe thấy tiếng ồn. Đây là dấu hiệu cho thấy hệ thần kinh của bé đang dần hoàn thiện và phản xạ ngày càng tốt hơn. Cha mẹ cần chú ý đến cách bé phản ứng với âm thanh để hiểu hơn về tình trạng phát triển cảm xúc và tinh thần của bé.
Trong tuần thứ tư, một dấu hiệu rõ ràng của sự phát triển là bé sẽ thường xuyên cảm thấy đói và đòi ăn nhiều hơn. Đây là cách mà cơ thể bé thúc đẩy sự phát triển trong giai đoạn này. Cha mẹ cần đảm bảo rằng bé được cung cấp đủ lượng sữa (hoặc thức ăn phù hợp nếu đã bắt đầu ăn dặm) để đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng ngày càng tăng của bé.
Trẻ sơ sinh hơn 1 tháng tuổi cần được chăm sóc kỹ lưỡng về sức khỏe, dinh dưỡng, vệ sinh, giấc ngủ và tình cảm. Bạn cần lưu ý những điều sau:
Bạn nên đưa bé đi khám sức khỏe định kỳ theo lịch hẹn của bác sĩ, theo dõi cân nặng, chiều cao, chu vi đầu và các chỉ số phát triển khác của bé. Bạn cũng nên tiêm chủng cho bé đầy đủ các mũi vaccine theo lịch tiêm chủng quốc gia1. Nếu bé có dấu hiệu bất thường như sốt, ho, khó thở, nôn trớ, tiêu chảy, vàng da, tím tái, cứng hàm, khóc nhiều, ngủ li bì… bạn nên đưa bé đến bệnh viện ngay để được khám và điều trị kịp thời.
Bạn nên giữ ấm cho bé, đặc biệt là đầu, cổ và chân. Bạn nên mặc cho bé quần áo bằng chất liệu cotton, thoáng khí và không gây kích ứng da. Bạn nên để rốn của bé hở, không cần băng rốn, và mặc tã thấp dưới rốn cho bé. Bạn nên đội mũ cho bé khi ra ngoài hoặc khi thời tiết lạnh
Một trong những mẹo chăm sóc trẻ sơ sinh đó là bạn nên cho bé bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu đời, vì sữa mẹ là thức ăn tốt nhất cho bé, giúp bé phát triển toàn diện về thể chất và trí tuệ, bảo vệ bé khỏi nhiều bệnh tật. Bạn nên cho bé bú theo nhu cầu, không giới hạn thời gian và số lần bú, để đảm bảo bé được đủ sữa và các chất dinh dưỡng. Bạn cũng nên duy trì chế độ ăn uống lành mạnh, cân bằng và đa dạng, uống đủ nước và tránh các thực phẩm gây dị ứng, kích thích hoặc ảnh hưởng đến sữa mẹ2.
Từ lúc mua đồ đi sinh, mẹ nên chuẩn bị sẵn tất cả các đồ dùng cần thiết cho bé trong đó bao gồm khăn, tã, quần áo, thuốc nhỏ mũi… để dùng khi tắm bé. Phòng tắm cần kín gió để bé không bị cảm lạnh sau khi tắm xong. Sử dụng nước ấm vừa phải, không quá nóng cũng không quá lạnh.
Kỹ năng chăm sóc trẻ sơ sinh khi tắm mẹ không nên bỏ qua phần rốn. Đây là bộ phận dễ bị nhiễm trùng, do đó cần được làm sạch mỗi ngày. Mẹ nên dùng nước muối sinh lý và bông sạch hay băng gạc y tế để lau cuống rốn cho bé, sau đó lau khô lại lần nữa. Để cuống rốn khô ráo, tránh tiếp xúc với nước sẽ nhanh rụng hơn.
Sau khi tắm và lau khô, mẹ sẽ thực hiện bước quấn tã cho bé. Chú ý quấn tã không quá chặt rất dễ ảnh hưởng đến khớp háng và làm chân bị cong sau này. Chọn loại tã sơ sinh phù hợp, mềm mại và thấm hút tốt. Kiểm tra tã thường xuyên để thay mới, không để bé mặc tã quá lâu dễ gây hăm, viêm nhiễm.
Bé sơ sinh cần ngủ khoảng 16-18 tiếng một ngày, chia thành nhiều lần ngủ ngắn. Bạn nên cho bé ngủ riêng trong nôi hoặc cũi của bé, không nên ngủ chung với cha mẹ để tránh nguy cơ bị đè, ngạt thở hay nhiễm trùng. Bạn nên cho bé ngủ nằm nghiêng hoặc nằm lưng, không nên cho bé ngủ nằm bụng. Bạn nên tạo cho bé một môi trường ngủ yên tĩnh, thoáng mát, sạch sẽ và an toàn
Để chăm sóc trẻ sơ sinh quả là một điều không dễ dàng, vì vậy ba mẹ hãy trang bị cho mình những mẹo chăm sóc trẻ sơ sinh giúp cho quá trình nuôi dạy trẻ dẽ dàng hơn.
Cách thay tã cho em bé là một kỹ năng quan trọng mà các bậc cha mẹ cần nắm vững để chăm sóc con yêu. Để thay tã cho em bé, bạn cần chuẩn bị những vật dụng sau:
Sau khi chuẩn bị xong, bạn có thể thực hiện các bước sau để thay tã cho bé:
Khi một em bé mới chào đời, việc học cách bế bé sao cho đúng cách là một trong những kỹ năng quan trọng mà cha mẹ, đặc biệt là những người lần đầu làm cha mẹ, cần nắm vững. Sự e ngại khi bế em bé là điều hoàn toàn bình thường, nhưng với những hướng dẫn cụ thể, cha mẹ sẽ sớm trở nên tự tin hơn trong việc này.
Phần quan trọng và nhạy cảm nhất của trẻ sơ sinh là khu vực đầu và cổ vì vậy cần phải hết sức cẩn thận khi nâng đỡ phần này. Để bế bé an toàn, mẹ nên đặt một tay dưới phần đầu của bé, đảm bảo rằng cổ và đầu bé được nâng đỡ một cách nhẹ nhàng. Tay còn lại của mẹ sẽ đỡ phần mông bé.
Kỹ thuật này giúp đảm bảo rằng cơ thể bé được hỗ trợ đầy đủ và giảm thiểu áp lực lên cổ và đầu, những phần cơ thể còn rất non nớt và yếu ớt của trẻ sơ sinh. Những lần đầu tiên có thể khiến cha mẹ cảm thấy lo lắng, nhưng dần dần, với sự luyện tập và quan sát, việc bế bé sẽ trở nên tự nhiên và dễ dàng hơn.
Để vỗ ợ hơi cho em bé, bạn có thể tham khảo một số cách sau đây:
Bạn nên vỗ ợ hơi cho bé sau mỗi lần bú hoặc giữa cữ bú, khi cho trẻ bú được một nửa bình sữa hoặc khi sau khi bé đã bú xong một bên vú. Bạn nên vỗ ợ hơi cho bé từ 10 đến 15 phút cho đến khi bé ợ hơi được. Nếu bé không ợ hơi được, bạn có thể thử đổi tư thế bế khác hoặc đặt bé nằm xuống một lúc rồi bế lại
Trên đây là cách nuôi trẻ sơ sinh mau lớn đúng cách mà bất kì mẹ bỉm nào cũng nên biết. Hy vọng qua bài viết này, các mẹ đã có thể tự tin chăm sóc bé yêu khỏe mạnh và chóng lớn rồi nhé!