Cẩm Nang | Cách chăm sóc trẻ sơ sinh từ A đến Z giúp bé mau lớn

Cách chăm sóc trẻ sơ sinh từ A đến Z giúp bé mau lớn

Với chị em sắp trở thành mẹ bỉm sữa, việc chăm sóc bé sơ sinh chính là kiến thức quan trọng nhất mà bất cứ ai cũng phải biết. Vậy có những mẹo chăm sóc trẻ sơ sinh nào và những kỹ năng chăm sóc trẻ sơ sinh là gì? Cùng Hapacol tìm hiểu ngay trong bài viết cách chăm sóc trẻ sơ sinh từ a đến z này nhé.

Cách chăm sóc trẻ sơ sinh mới chào đời

Chăm sóc em bé trong tháng đầu tiên có thể là một thách thức, nhưng đồng thời cũng là một niềm vui không gì sánh được. Dưới đây là các kỹ năng chăm sóc trẻ sơ sinh 1 tháng tuổi bạn cần nên biết:

Chăm sóc em bé sơ sinh 1 tuần tuổi

Chăm sóc em bé sơ sinh 1 tuần tuổi

Đây là giai đoạn quan trọng nhất cho sức khỏe và sự phát triển của bé. Trong giai đoạn này bạn cần giữ ấm cho bé bằng cách cho bé nằm cạnh mình, mặc quần áo phù hợp và tránh thay đổi nhiệt độ đột ngột. 

Trong giai đoạn này, bé sẽ bú sữa từ 8 đến 12 lần một ngày trong vài tuần đầu tiên. Bạn cũng cần cho bé bú sữa mẹ đầy đủ và đúng cách, thường xuyên vỗ ợ hơi cho bé sau khi bú để tránh bé bị đầy bụng và nôn trớ. Nếu bé ngủ quá cữ uống sữa, bạn hãy đánh thức bé và cho bú và không để các cữ bú cách nhau quá 3 giờ. 

Trong tuần đầu tiên, trẻ sơ sinh ngủ từ 16 đến 17 giờ mỗi ngày, hãy để cho bé ngủ thoải mái và không nên rèn thói quen ngủ cho bé trong tuần đầu tiên. 

Bạn nên vệ sinh cuống rốn cho bé mỗi ngày bằng cồn y tế hoặc nước muối sinh lý, tránh để ẩm ướt và bẩn. Bạn cũng nên thay tã cho bé thường xuyên để bé luôn khô thoáng và tránh bị hăm tã. 

Để biết từng bước vệ sinh rốn cho bé như thế nào, mời ba mẹ tìm hiểu qua bài viết: Cách Vệ Sinh Rốn Cho Trẻ Sơ Sinh Trước Khi Rụng

Bạn có thể tắm cho bé sau khi cuống rốn rụng, khoảng 7-10 ngày sau sinh. Bạn nên tắm cho bé vào buổi sáng hoặc chiều, tránh tắm vào buổi tối hoặc khi trời lạnh. Có thể sử dụng nước ấm, xà phòng và dầu gội dành cho trẻ sơ sinh, tránh dùng nước nóng, nước hoa, xà bông cay và các chất tẩy rửa khác. Bạn nên nhẹ nhàng massage cho bé khi tắm, lau khô bé bằng khăn mềm và mặc quần áo sạch cho bé.

Hướng dẫn chăm sóc bé sơ sinh 2 tuần tuổi: những điều cần biết

Hướng dẫn chăm sóc bé sơ sinh 2 tuần tuổi: những điều cần biết

Một trong những dấu hiệu đáng mừng ở bé sơ sinh 2 tuần tuổi là sự tăng cân. Trong thời gian này, cân nặng của bé không chỉ hồi phục mà còn có thể vượt qua cân nặng khi mới sinh. Điều này cho thấy bé đang hấp thụ dưỡng chất tốt và phát triển khỏe mạnh. Để duy trì sự tăng trưởng này, mẹ cần cho bé bú thường xuyên, khoảng 2-3 giờ một lần. 

Ở giai đoạn 2 tuần tuổi, tình trạng vàng da thường có xu hướng giảm nhẹ. Tuy nhiên, nếu bạn phát hiện bé có dấu hiệu vàng da nặng hơn, phải thông báo ngay lập tức cho bác sĩ. Việc kiểm tra sức khỏe định kỳ và áp dụng phương pháp điều trị phù hợp sẽ giúp bé vượt qua giai đoạn này một cách an toàn và hiệu quả.

Chăm sóc em bé sơ sinh 3 tuần tuổi

Chăm sóc em bé sơ sinh 3 tuần tuổi

Khi bé yêu của bạn bước vào tuần thứ ba, sự phát triển thể chất và tinh thần của bé bắt đầu có những bước tiến đáng kể. Vào giai đoạn này, việc hiểu rõ và chăm sóc đúng cách sẽ giúp bé phát triển khỏe mạnh và toàn diện.

Tuần tuổi thứ 3, trẻ sơ sinh đã có khả năng kiểm soát cơ bắp tốt hơn. Bạn sẽ chứng kiến những chuyển động dẻo dai và mượt mà hơn từ bé. Đặc biệt, bé đã có thể nâng đầu lên ở góc 45 độ khi nằm sấp. Mẹ có thể khích lệ và hỗ trợ bé bằng cách dành thời gian chơi cùng và tạo điều kiện cho bé tập nâng đầu. Việc này không chỉ giúp cải thiện sức mạnh cơ cổ của bé mà còn phòng tránh tình trạng đầu bị bẹp do nằm ngửa.

Khả năng tập trung của bé cũng được cải thiện rõ rệt trong giai đoạn này. Bé đã có thể nhận diện và ghi nhớ các hình dạng phức tạp, đồng thời chăm chú quan sát các món đồ chơi xung quanh. Tuy nhiên, lưu ý rằng bé có thể chưa thực sự muốn chơi đùa nhiều vào thời điểm này.

Một vấn đề mà cha mẹ thường gặp phải là tình trạng bé khóc thường xuyên hơn, có thể do đói, trào ngược, hoặc các nguyên nhân khác. Quan trọng là cha mẹ cần giữ bình tĩnh và cố gắng hiểu nguyên nhân khiến bé khóc. Nếu tình trạng này kéo dài, đừng ngần ngại liên hệ với bác sĩ để nhận sự tư vấn và hỗ trợ kịp thời.

Giai đoạn này bé có thể xuất hiện các nốt mụn đỏ, mụn đầu trắng hay phát ban trên da. Đây không phải là 1 điều đáng lo ngại vì nó sẽ tự biến mất sau 1 vài ngày. Điều quan trọng là mẹ cần duy trì vệ sinh sạch sẽ, khô thoáng cho bé, nhằm giúp da bé nhanh chóng phục hồi và trở lại trạng thái bình thường.

Trong giai đoạn này, cha mẹ cần giúp bé phân biệt giữa ngày và đêm, bằng cách hạn chế thời gian ngủ ban ngày của bé ở mức khoảng 3 đến 4 giờ. Việc tập cho bé nhận biết và phân biệt giữa ngủ trưa và ngủ đêm sẽ giúp bé thiết lập một lịch trình ngủ đúng đắn. Trẻ sơ sinh thường ngủ khoảng 14 đến 17 giờ mỗi ngày, do đó, cha mẹ có thể dựa vào đó để cân đối thời gian ngủ của bé cho phù hợp. 

Chăm sóc em bé sơ sinh 4 tuần tuổi

Chăm sóc em bé sơ sinh 4 tuần tuổi

Ở tuần thứ tư, trẻ sơ sinh đã phát triển khả năng phản ứng với các âm thanh xung quanh. Bé có thể giật mình, khóc, hoặc thậm chí im lặng khi nghe thấy tiếng ồn. Đây là dấu hiệu cho thấy hệ thần kinh của bé đang dần hoàn thiện và phản xạ ngày càng tốt hơn. Cha mẹ cần chú ý đến cách bé phản ứng với âm thanh để hiểu hơn về tình trạng phát triển cảm xúc và tinh thần của bé.

Trong tuần thứ tư, một dấu hiệu rõ ràng của sự phát triển là bé sẽ thường xuyên cảm thấy đói và đòi ăn nhiều hơn. Đây là cách mà cơ thể bé thúc đẩy sự phát triển trong giai đoạn này. Cha mẹ cần đảm bảo rằng bé được cung cấp đủ lượng sữa (hoặc thức ăn phù hợp nếu đã bắt đầu ăn dặm) để đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng ngày càng tăng của bé. 

Cách chăm sóc trẻ từ 1 đến 2 tháng tuổi

Trẻ sơ sinh hơn 1 tháng tuổi cần được chăm sóc kỹ lưỡng về sức khỏe, dinh dưỡng, vệ sinh, giấc ngủ và tình cảm. Bạn cần lưu ý những điều sau:

Cách chăm sức khỏe bé sơ sinh

Bạn nên đưa bé đi khám sức khỏe định kỳ theo lịch hẹn của bác sĩ, theo dõi cân nặng, chiều cao, chu vi đầu và các chỉ số phát triển khác của bé. Bạn cũng nên tiêm chủng cho bé đầy đủ các mũi vaccine theo lịch tiêm chủng quốc gia1. Nếu bé có dấu hiệu bất thường như sốt, ho, khó thở, nôn trớ, tiêu chảy, vàng da, tím tái, cứng hàm, khóc nhiều, ngủ li bì… bạn nên đưa bé đến bệnh viện ngay để được khám và điều trị kịp thời.

Bạn nên giữ ấm cho bé, đặc biệt là đầu, cổ và chân. Bạn nên mặc cho bé quần áo bằng chất liệu cotton, thoáng khí và không gây kích ứng da. Bạn nên để rốn của bé hở, không cần băng rốn, và mặc tã thấp dưới rốn cho bé. Bạn nên đội mũ cho bé khi ra ngoài hoặc khi thời tiết lạnh

Dinh dưỡng

Dinh dưỡng

Một trong những mẹo chăm sóc trẻ sơ sinh đó là bạn nên cho bé bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu đời, vì sữa mẹ là thức ăn tốt nhất cho bé, giúp bé phát triển toàn diện về thể chất và trí tuệ, bảo vệ bé khỏi nhiều bệnh tật. Bạn nên cho bé bú theo nhu cầu, không giới hạn thời gian và số lần bú, để đảm bảo bé được đủ sữa và các chất dinh dưỡng. Bạn cũng nên duy trì chế độ ăn uống lành mạnh, cân bằng và đa dạng, uống đủ nước và tránh các thực phẩm gây dị ứng, kích thích hoặc ảnh hưởng đến sữa mẹ2.

Vệ sinh cho bé như thế nào?

Vệ sinh cho bé như thế nào?

Từ lúc mua đồ đi sinh, mẹ nên chuẩn bị sẵn tất cả các đồ dùng cần thiết cho bé trong đó bao gồm khăn, tã, quần áo, thuốc nhỏ mũi… để dùng khi tắm bé. Phòng tắm cần kín gió để bé không bị cảm lạnh sau khi tắm xong. Sử dụng nước ấm vừa phải, không quá nóng cũng không quá lạnh.

Kỹ năng chăm sóc trẻ sơ sinh khi tắm mẹ không nên bỏ qua phần rốn. Đây là bộ phận dễ bị nhiễm trùng, do đó cần được làm sạch mỗi ngày. Mẹ nên dùng nước muối sinh lý và bông sạch hay băng gạc y tế để lau cuống rốn cho bé, sau đó lau khô lại lần nữa. Để cuống rốn khô ráo, tránh tiếp xúc với nước sẽ nhanh rụng hơn.

Sau khi tắm và lau khô, mẹ sẽ thực hiện bước quấn tã cho bé. Chú ý quấn tã không quá chặt rất dễ ảnh hưởng đến khớp háng và làm chân bị cong sau này. Chọn loại tã sơ sinh phù hợp, mềm mại và thấm hút tốt. Kiểm tra tã thường xuyên để thay mới, không để bé mặc tã quá lâu dễ gây hăm, viêm nhiễm.

Giấc ngủ của bé

Bé sơ sinh cần ngủ khoảng 16-18 tiếng một ngày, chia thành nhiều lần ngủ ngắn. Bạn nên cho bé ngủ riêng trong nôi hoặc cũi của bé, không nên ngủ chung với cha mẹ để tránh nguy cơ bị đè, ngạt thở hay nhiễm trùng. Bạn nên cho bé ngủ nằm nghiêng hoặc nằm lưng, không nên cho bé ngủ nằm bụng. Bạn nên tạo cho bé một môi trường ngủ yên tĩnh, thoáng mát, sạch sẽ và an toàn

Cẩm nang chăm sóc bé sơ sinh mau lớn

Để chăm sóc trẻ sơ sinh quả là một điều không dễ dàng, vì vậy ba mẹ hãy trang bị cho mình những mẹo chăm sóc trẻ sơ sinh giúp cho quá trình nuôi dạy trẻ dẽ dàng hơn. 

Cách thay tã cho trẻ sơ sinh

Cách thay tã cho em bé

Cách thay tã cho em bé là một kỹ năng quan trọng mà các bậc cha mẹ cần nắm vững để chăm sóc con yêu. Để thay tã cho em bé, bạn cần chuẩn bị những vật dụng sau:

  • Một chiếc tã sạch, có thể là tã dùng một lần hoặc tã vải.
  • Khăn giấy ướt, khăn lau hoặc khăn vải ẩm để lau sạch vùng kín và mông của bé.
  • Kem chống hăm hoặc mỡ bôi trơn nếu bé bị hăm tã hoặc da nhạy cảm.
  • Quần áo sạch để thay cho bé nếu cần.
  • Một bề mặt phẳng, mềm và an toàn để đặt bé nằm, có thể là bàn thay tã, giường hoặc sàn nhà. Bạn nên đặt một chăn, khăn tắm hoặc thảm thay đồ trên bề mặt để tăng độ ấm và thoải mái cho bé.

Sau khi chuẩn bị xong, bạn có thể thực hiện các bước sau để thay tã cho bé:

  • Rửa và lau khô tay trước khi thay tã cho bé. Nếu không có bồn rửa và vòi nước, bạn có thể dùng dung dịch rửa tay hoặc khăn giấy ướt em bé để lau tay.
  • Đặt bé nằm ngửa trên bề mặt đã chuẩn bị. Nếu bạn thay tã cho bé trên bề mặt cao như bàn thay tã hoặc giường, bạn phải luôn giữ một tay bé và chú ý không để bé lăn ngã.
  • Mở và cởi chiếc tã bẩn ra. Bóc miếng dán của chiếc tã bẩn để mở ra. Kéo phần trước của chiếc tã bẩn xuống và nhẹ nhàng nhấc hai chân của bé lên một chút. Nếu tã ướt, bạn hãy trượt nửa sau của tã ra khỏi mông bé. Nếu em bé đi tiêu, bạn dùng nửa trước của tã bẩn để gạt cho sạch bớt. Bỏ chiếc tã bẩn sang bên cạnh cho đến khi bạn có thể cuốn nó lại và vứt vào thùng rác.
  • Lau mông em bé bằng khăn giấy ướt hoặc khăn vải ẩm. Dùng khăn giấy ướt chuyên dành cho em bé hoặc khăn vải ẩm lau bộ phận sinh dục từ trước ra sau (về phía mông). Quan trọng là giữ vệ sinh để ngăn ngừa nhiễm khuẩn.
    • Đối với bé gái, bạn nên lau từ trước ra sau để tránh vi khuẩn từ hậu môn lây vào âm đạo.
    • Đối với bé trai, bạn nên che phần dương vật của bé bằng một khăn sạch hoặc khăn giấy ướt để tránh bé tè và nước tiểu bắn vào người.
    • Để làm sạch phân, có lẽ bạn phải dùng nhiều tờ khăn giấy ướt để lau cho thật sạch. Nắm vào mắt cá chân của bé và nhẹ nhàng nhấc hai chân bé lên và lau khe mông. Kiểm tra kỹ để chắc chắn là phân không dính vào bộ phận sinh dục và các ngấn đùi của bé. Trong vài tuần đầu khi trẻ mới sinh, bạn nên dùng viên bông gòn hoặc khăn vải mềm dấp một ít nước ấm để lau cho bé. Như vậy sẽ ít gây kích ứng cho làm da của trẻ sơ sinh hơn là khăn giấy ướt em bé.
  • Đặt tã sạch lên cho bé. Đặt chiếc tã sạch bên dưới mông bé, sao cho phần có miếng dán ở phía sau lưng bé. Kéo phần trước của tã lên qua bụng bé và dán hai miếng dán vào hai bên. Đảm bảo tã không quá chật hoặc quá lỏng, và không có phần vải nào bị xếp lại trong tã. Nếu bé còn có dây rốn, bạn nên gập phần trên cùng của tã xuống để tránh chạm vào dây rốn.
  • Thay quần áo sạch cho bé nếu cần. Nếu quần áo của bé bị ướt hoặc bẩn, bạn nên thay cho bé một bộ quần áo sạch và khô. Nếu không, bạn có thể mặc lại quần áo cho bé hoặc để bé không mặc gì nếu thời tiết ấm áp.

Cách bế em bé 

Cách bế em bé

Khi một em bé mới chào đời, việc học cách bế bé sao cho đúng cách là một trong những kỹ năng quan trọng mà cha mẹ, đặc biệt là những người lần đầu làm cha mẹ, cần nắm vững. Sự e ngại khi bế em bé là điều hoàn toàn bình thường, nhưng với những hướng dẫn cụ thể, cha mẹ sẽ sớm trở nên tự tin hơn trong việc này.

Phần quan trọng và nhạy cảm nhất của trẻ sơ sinh là khu vực đầu và cổ vì vậy cần phải hết sức cẩn thận khi nâng đỡ phần này. Để bế bé an toàn, mẹ nên đặt một tay dưới phần đầu của bé, đảm bảo rằng cổ và đầu bé được nâng đỡ một cách nhẹ nhàng. Tay còn lại của mẹ sẽ đỡ phần mông bé.

Kỹ thuật này giúp đảm bảo rằng cơ thể bé được hỗ trợ đầy đủ và giảm thiểu áp lực lên cổ và đầu, những phần cơ thể còn rất non nớt và yếu ớt của trẻ sơ sinh. Những lần đầu tiên có thể khiến cha mẹ cảm thấy lo lắng, nhưng dần dần, với sự luyện tập và quan sát, việc bế bé sẽ trở nên tự nhiên và dễ dàng hơn.

Làm thể nào để vỗ ợ cho em bé

Làm thể nào để vỗ ợ cho em bé

Để vỗ ợ hơi cho em bé, bạn có thể tham khảo một số cách sau đây:

  • Bế bé nằm sấp trên vai của bạn, để đầu bé dựa vào vai và ngực bé áp vào ngực của bạn. Dùng một tay đỡ ngực và cánh tay của bé, dùng tay còn lại vỗ nhẹ lưng bé từ dưới lên. Bạn nên đặt một chiếc khăn sạch lên vai để tránh bị ướt khi bé ọc sữa
  • Bế bé ngồi dựa vào người của bạn, để đầu bé tựa vào vai và thân bé áp vào ngực của bạn. Dùng một tay giữ đầu và ngực bé, dùng tay còn lại vỗ nhẹ lưng bé từ dưới lên. Bạn nên cho bé ngồi hơi nghiêng về phía trước để quá trình ợ hơi được dễ dàng hơn
  • Đặt bé nằm sấp trên đùi của bạn, để ngực bé hơi ngả về phía trước. Dùng một tay đỡ ngực và cánh tay của bé, dùng tay còn lại vỗ nhẹ lưng bé từ dưới lên. Bạn nên đặt một chiếc khăn sạch lên đùi để tránh bị ướt khi bé ọc sữa.

Bạn nên vỗ ợ hơi cho bé sau mỗi lần bú hoặc giữa cữ bú, khi cho trẻ bú được một nửa bình sữa hoặc khi sau khi bé đã bú xong một bên vú. Bạn nên vỗ ợ hơi cho bé từ 10 đến 15 phút cho đến khi bé ợ hơi được. Nếu bé không ợ hơi được, bạn có thể thử đổi tư thế bế khác hoặc đặt bé nằm xuống một lúc rồi bế lại

Trên đây là cách nuôi trẻ sơ sinh mau lớn đúng cách mà bất kì mẹ bỉm nào cũng nên biết. Hy vọng qua bài viết này, các mẹ đã có thể tự tin chăm sóc bé yêu khỏe mạnh và chóng lớn rồi nhé!

Các bài viết khác

CÁC CÁCH HẠ SỐT HIỆU QUẢ NHANH MẸ NÊN BIẾT KHI TRẺ SỐT CAO

Sốt là triệu chứng rất thường gặp ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Trẻ bị sốt vì rất nhiều nguyên nhân,...

5 loại thuốc giảm đau hạ sốt cho người lớn thông dụng nhất

Sốt là cách cơ thể chống nhiễm trùng hiệu quả nhất. Người từ 18 tuổi trở lên thường không cần dùng thuốc...

CÁC LOẠI THUỐC GIẢM ĐAU HẠ SỐT DỄ SỬ DỤNG CHO TRẺ EM

Khi trẻ bị sốt từ 38,5 độ C trở lên là lúc dùng thuốc giảm đau hạ sốt cho bé. Tuy nhiên...

Bà bầu uống paracetamol 500mg được không? Giải đáp từ chuyên gia

SKĐS - Khi mang thai, một lời khuyên tốt nhất cho đối tượng này là không nên dùng thuốc, vì thuốc có...

KHI NÀO CẦN UỐNG THUỐC GIẢM ĐAU ĐỂ CÓ HIỆU QUẢ TỐT?

Thuốc giảm đau chỉ nên sử dụng khi thật sự cần thiết và chỉ mang lại hiệu quả khi được sử dụng...

4 LƯU Ý QUAN TRỌNG KHI TRẺ BỊ SỐT CAO VIÊM HỌNG

Là bệnh đặc trưng khi thời tiết chuyển mùa, sốt cao viêm họng rất thường gặp ở trẻ nhỏ. Vậy bố mẹ...