Rối loạn tiền đình: Triệu chứng phổ biến mà bạn nên biết

Rối loạn tiền đình là một bệnh lý phổ biến, có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi. Bệnh gây ra các triệu chứng chóng mặt, mất thăng bằng, buồn nôn, nôn ói,… khiến người bệnh gặp nhiều khó khăn trong sinh hoạt hàng ngày. Hãy cùng chuyên gia Hapacol tìm hiểu về vấn đề này nhé!

1. Rối loạn tiền đình là gì?

Rối loạn tiền đình là tình trạng quá trình truyền dẫn và tiếp nhận thông tin của tiền đình bị rối loạn hoặc tắc nghẽn do dây thần kinh số 8 hoặc động mạch nuôi dưỡng não bị tổn thương hay các tổn thương khác ở khu vực tai trong và não. Tiền đình là một cơ quan nằm trong tai trong, có chức năng điều hòa thăng bằng và phối hợp vận động. Khi tiền đình bị tổn thương, sẽ dẫn đến các triệu chứng như chóng mặt, mất thăng bằng, buồn nôn, nôn ói,…(1)

Triệu chứng rồi loạn tiền đình

Có hai loại rối loạn tiền đình thường gặp là:

Rối loạn tiền đình có nguồn gốc ngoại biên

Do tổn thương hệ tiền đình ngay tại vùng tai trong. Triệu chứng thường rầm rộ bệnh nhân chóng mặt và mất thăng bằng nhiều nhưng không nguy hiểm đến tính mạng. Đa số mọi người hay mắc nhóm bệnh này.

Rối loạn tiền đình có nguồn gốc trung ương

Rối loạn tiền đình trung ương do các tổn thương nhân tiền đình ở thân não, tiểu não. Nhóm bệnh này ít gặp, triệu chứng không rầm rộ. Tuy vậy nhóm bệnh này thường nguy hiểm và khó chữa hơn nhóm bệnh tiền đình có nguyên nhân ngoại biên.

1.1 Nguyên nhân rối loạn tiền đình

Nguyên nhân tiền đình ngoại biên

Viêm dây thần kinh tiền đình: Do virus Zona, thủy đậu, quai bị (chiếm khoảng 5% các trường hợp), gây liệt dây thần kinh tiền đình dẫn đến chóng mặt xuất hiện đột ngột, kéo dài nhiều giờ đến vài tháng nhưng không rối loạn thính lực (khác với hội chứng Meniere). (2)
Rối loạn chuyển hóa: tiểu đường, tăng ure huyết, suy giáp…
Các nhóm nguyên nhân khác:
- Hội chứng Meniere: Phù nề vùng tai trong
- Viêm tai giữa cấp và mạn
- Dị dạng tai trong
- Chấn thương vùng tai trong
- U dây thần kinh số VIII
- Sỏi nhĩ.
- Tác dụng không mong muốn của thuốc (streptomycin, gentamycin…); rượu, ma túy
- Say tàu xe
- Nhãn cầu: Nhìn đôi

Nguyên nhân tiền đình trung ương

Thiểu năng tuần hoàn sống nền
Hạ huyết áp tư thế
Hội chứng Wallenberg
Nhồi máu tiểu não
Xơ cứng rải rác
U tiểu não…
Đau nữa đầu.
Bệnh Parkinson
Giang mai thần kinh

Ngoài ra, rối loạn tiền đình cũng có thể xảy ra do các yếu tố nguy cơ sau:

Tuổi cao: Rối loạn tiền đình thường gặp ở người cao tuổi.
Giới tính: Nữ giới có nguy cơ mắc rối loạn tiền đình cao hơn nam giới.
Tiền sử gia đình: Nếu gia đình có người bị rối loạn tiền đình, bạn có nguy cơ mắc bệnh cao hơn.

1.2 Các biểu hiện rối loạn tiền đình

Các triệu chứng rối loạn tiền đình thường xuất hiện đột ngột và có thể kéo dài từ vài phút đến vài giờ. Một số triệu chứng phổ biến bao gồm:

Chóng mặt: Cảm giác quay cuồng, lâng lâng, như đang ở trên tàu lượn siêu tốc.
Mất thăng bằng: Khó khăn khi đứng lên ngồi xuống, đi lại,…
Buồn nôn, nôn ói: Thường đi kèm với chóng mặt.
Ù tai: Cảm giác có tiếng ù hoặc tiếng vang trong tai.
Nghe kém: Nếu tổn thương do viêm tai trong.
Mệt mỏi, khó tập trung.

Các biểu hiện của rồi loạn tiền đình

Ngoài ra, người bệnh rối loạn tiền đình cũng có thể gặp phải một số triệu chứng khác, bao gồm:

Cảm giác như đang lơ lửng hoặc rơi xuống.
Cảm giác như đang xoay tròn.
Cảm giác như đang ở trong một chiếc thuyền đang trôi.
Cảm giác như đang bị đẩy hoặc kéo.
Cảm giác như đang ở trong một căn phòng đang xoay tròn.

Các triệu chứng của rối loạn tiền đình có thể nặng nhẹ khác nhau, tùy thuộc vào nguyên nhân gây bệnh và mức độ tổn thương của tiền đình. Một số người có thể trải qua các triệu chứng nhẹ nhàng và tạm thời, trong khi người khác có thể gặp phải các triệu chứng nghiêm trọng và kéo dài.

2. Chẩn đoán và điều trị bệnh rối loạn tiền đình

2.1 Cách chẩn đoán rối loạn tiền đình

Để chẩn đoán rối loạn tiền đình, bác sĩ sẽ hỏi bệnh nhân về các triệu chứng, tiền sử bệnh, và thực hiện một số xét nghiệm, bao gồm :

Khám tai, mũi, họng: Bác sĩ sẽ kiểm tra tai trong và khám tổng quát sức khỏe của bệnh nhân.
Xét nghiệm máu: Bác sĩ sẽ kiểm tra các bệnh lý nền có thể gây ra rối loạn tiền đình.
Chụp MRI hoặc CT não: Bác sĩ sẽ kiểm tra não để tìm các tổn thương có thể gây ra rối loạn tiền đình.

Chẩn đoán rối loạn tiền đình dựa trên các yếu tố sau:

Tiền sử bệnh: Nếu bạn có tiền sử chấn thương đầu, tai nạn, hoặc các bệnh lý nền có thể gây rối loạn tiền đình, bạn có nguy cơ mắc bệnh cao hơn.
Các triệu chứng: Các triệu chứng của rối loạn tiền đình thường là chóng mặt, mất thăng bằng, buồn nôn, nôn ói,…
Kết quả khám sức khỏe: Bác sĩ sẽ kiểm tra tai trong, não, và các cơ quan khác để tìm các tổn thương có thể gây ra rối loạn tiền đình.
Kết quả xét nghiệm: Xét nghiệm máu và chụp MRI hoặc CT não có thể giúp bác sĩ xác định nguyên nhân gây ra rối loạn tiền đình.

2.2 Các phương pháp điều trị rối loạn tiền đình hiện nay

Tùy thuộc vào nguyên nhân gây ra rối loạn tiền đình, bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp điều trị phù hợp. Một số phương pháp điều trị rối loạn tiền đình hiện nay bao gồm (2):

Sử dụng thuốc

Các loại thuốc được sử dụng để giảm các triệu chứng chóng mặt, buồn nôn, nôn ói,… Một số loại thuốc thường được sử dụng để điều trị rối loạn tiền đình bao gồm:

Thuốc chống chóng mặt: Thuốc chống chóng mặt giúp giảm cảm giác chóng mặt và mất thăng bằng.
Thuốc chống nôn: Thuốc chống nôn giúp giảm buồn nôn và nôn ói.
Thuốc giãn cơ: Thuốc giãn cơ giúp giảm co thắt cơ, từ đó cải thiện thăng bằng.

Liệu pháp vật lý trị liệu

Liệu pháp vật lý trị liệu giúp cải thiện thăng bằng và phối hợp vận động. Liệu pháp này thường bao gồm các bài tập giúp cải thiện khả năng giữ thăng bằng, chuyển động đầu và mắt.

Các phương pháp trị rối loạn tiền đình

Phẫu thuật

Phẫu thuật chỉ được chỉ định trong trường hợp rối loạn tiền đình do các tổn thương nghiêm trọng, chẳng hạn như viêm tai trong nặng, tổn thương dây thần kinh tiền đình.

3. Làm sao để phòng ngừa rối loạn tiền đình?

3.1 Duy trì lối sống lành mạnh

Thực hiện các bài tập thể dục đều đặn: Bài tập thể dục định kỳ, như đi bộ, bơi lội hoặc yoga, có thể cải thiện sự cân bằng và giảm nguy cơ rối loạn tiền đình.
Tránh tác động mạnh lên đầu và cổ: Cố gắng tránh các hoạt động gây rối loạn tiền đình, như xoay tròn nhanh, nhảy múa hoặc xoay đầu quá mức.
Kiểm soát stress: Stress có thể làm tăng nguy cơ rối loạn tiền đình. Hãy tìm cách giảm stress bằng cách thực hiện các phương pháp thư giãn như yoga, thiền, hay tập thể dục nhẹ nhàng.

Duy trì lối sống lành mạnh

3.2 Điều trị các bệnh lý nền để kiểm soát bệnh

Nếu bạn có các bệnh lý nền thì bạn cần được điều trị và kiểm soát tốt tránh gây các biến chứng gây rối loạn tiền đình.

Điều trị viêm tai giữa: Nếu bạn bị viêm tai giữa liên quan đến rối loạn tiền đình, điều trị viêm tai giữa sẽ giúp cải thiện triệu chứng.
Kiểm soát bệnh lý tim mạch: Các vấn đề về tim mạch như tăng huyết áp, bất thường nhịp tim hoặc vấn đề về tuần hoàn có thể gây ra rối loạn tiền đình. Điều trị và kiểm soát các bệnh lý này được coi là phòng ngừa rối loạn tiền đình.

3.3 Thăm khám bác sĩ nếu có các triệu chứng của rối loạn tiền đình

Nếu bạn có các triệu chứng của rối loạn tiền đình, hãy đi khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Điều trị sớm có thể giúp giảm bớt các triệu chứng và ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng. Hãy tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ, sử dụng thuốc đúng và đủ liều theo đơn thuốc bác sĩ kê. Các loại thuốc và liều lượng sử dụng của mỗi người là khác nhau, tùy thuộc và quá trình kiểm tra, xét nghiệm lâm sàng xác định nguyên nhân và mức độ tổn thương của bệnh

Dưới đây là một số lời khuyên cụ thể để giúp bạn phòng ngừa rối loạn tiền đình:

Chế độ ăn uống lành mạnh: Hãy ăn nhiều trái cây, rau quả, ngũ cốc nguyên hạt, và các loại thực phẩm giàu protein nạc. Hạn chế ăn các loại thực phẩm chế biến sẵn, đồ ăn nhanh, và đồ uống có cồn.
Tập thể dục thường xuyên: Hãy tập thể dục ít nhất 30 phút mỗi ngày. Các bài tập aerobic, yoga, và pilates là những lựa chọn phù hợp.
Tránh căng thẳng: Hãy tìm cách thư giãn và giảm căng thẳng, chẳng hạn như tập yoga, thiền, hoặc massage.
Ngủ đủ giấc: Hãy cố gắng ngủ 7-8 tiếng mỗi đêm.
Tránh sử dụng thuốc lá và rượu bia: Thuốc lá và rượu bia có thể làm tăng nguy cơ mắc rối loạn tiền đình.

Tóm lại, rối loạn tiền đình là một vấn đề liên quan đến hệ thống cân bằng của tai. Việc chẩn đoán và điều trị rối loạn tiền đình yêu cầu sự can thiệp chuyên nghiệp từ các chuyên gia y tế. Đồng thời, để phòng ngừa rối loạn tiền đình, hãy duy trì một lối sống lành mạnh, điều trị các bệnh lý nền và thăm khám bác sĩ định kỳ để nhận sự tư vấn và điều trị phù hợp.

Xem thêm:

Nguyên nhân bạn thường xuyên đau đầu và cách điều trị

Đau đầu vận mạch là gì? Nguyên nhân đau đầu vận mạch và cách phòng ngừa